PATRON SZKOŁY

Maria Konopnicka (1842 - 1910)

Choćbyś poznał ziemię całą
Milion gwiazd jeszcze zostało!
Choćbyś gwiazdy znał na niebie
Jeszcze musisz znać... sam siebie.

Maria Konopnicka urodziła się 23 maja 1842 r. w Suwałkach. Jej rodzicami byli Józef Wasiłowski - urzędnik sądowy i Scholastyka Turska. Matka wcześnie osierociła ją i pięcioro rodzeństwa. Ojciec wychowywał dzieci w duchu religijności i polskości; czytywał im Biblię, religijne przypowieści oraz polską poezję: Karpińskiego, Brodzińskiego i romantyków. Uczyła się zatem w domu, tylko jeden rok spędziła wraz z siostrą Wandą w szkole Panien Sakramentek w Warszawie. Zaprzyjaźniła się wówczas z koleżanką z tej samej klasy- Elizą Pawłowską, w przyszłości świetną powieściopisarką znaną jako Eliza Orzeszkowa.

Panna Maria Wasiłowska poszła w świat mając zaledwie 20 lat. Wyszła wtedy za mąż za Jarosława Konopnickiego i zamieszkała w Bronowie niedaleko Łęczycy, w rodzinnym majątku Konopnickich. Kilkanaście lat przeżytych na wsi rozwinęły w niej przywiązanie do ziemi, wrażliwość na wszystko, co dzieje się w przyrodzie – pozwoliły także poznać warunki pracy chłopa i żywot wiejskiego sieroty. Poetka stała się rzeczniczką sprawy chłopa polskiego, piewcą jego niedoli.

Maria Konopnicka poświęciła się pracy literackiej, która była dla niej nie tylko powołaniem artystycznym, ale służbą narodową i społeczną. Okres warszawski jej życia był niezwykle bujny, udzielała lekcji literatury i historii polskiej, tłumaczyła z języków obcych utwory literatury pięknej, pisała artykuły, wygłaszała odczyty, a przede wszystkim jako poetka zdobywała coraz większe uznanie i trafiała do serc czytelników.

W latach 1882-1886 była redaktorką przeznaczonego dla kobiet tygodnika „Świt”. Były to ciężkie czasy niewoli, nie wolno było swobodnie działać i pisać. Konopnicka uważała, że nie można biernie czekać na poprawę warunków politycznych, ale trzeba zwalczać zło społeczne, budować lepsze życie i być gotowym do walki o wolność. Gorąco wierzyła w to, że nastąpi przemiana społeczna, która zniesie niesprawiedliwy podział na „pokrzywdzonych i na krzywdzicieli”.

Działalność Konopnickiej w Warszawie zwróciła uwagę policji. Często miewała zatargi z cenzurą, wiersze o treści patriotycznej posyłała do Krakowa, gdzie ukazywały się w druku pod pseudonimem "Jan Sawa" lub "Jan Waręż". Chciała przez poezję uczyć, wskazywać ideały i za wszelką cenę bronić polskości. Gdy w 1901 roku skatowano dzieci polskie we Wrześni, Konopnicka w wierszu wyraziła swój protest.
W roku 1908 napisała „Rotę”, którą do dziś cały naród polski śpiewa w podniosłych chwilach.

Maria Konopnicka była pierwszą autorką, która twórczość dla dzieci podniosła na wyżyny prawdziwego artyzmu. Nikt wcześniej nie podchodził do poezji dziecięcej w ten sposób. Kolejne pokolenia małych Polaków uśmiechają się, słysząc historię Stefka Burczymuchy, parasola lub wielkiego prania.

W roku 1902 odbył się jubileusz 25-lecia twórczości literackiej Marii Konopnickiej; przedstawiciele wszystkich warstw społecznych złożyli hołd świetnej pisarce. Jako dar narodowy ofiarowano Konopnickiej dom z ogrodem w Żarnowcu na Podkarpaciu.

Niemal do ostatnich dni prowadziła aktywny tryb życia, udzielała się społecznie. Choroba serca coraz częściej dawała jednak o sobie znać. Poetka zmarła 8 października 1910 roku. Pochowana została na Cmentarzu Łyczakowskim we Lwowie. Do dziś przy jej grobie spotkać można wycieczki uczniów, którzy przyjeżdżają złożyć hołd swej patronce.

Na cokole wyryto fragment wiersza Konopnickiej "Na cmentarzu":

...Proście wy Boga o takie mogiły,

Które łez nie chcą, ni skarg, ni żałości,

Lecz dają sercom moc czynu, zdrój siły

Na dzień przyszłości...